Orta Doğu’daki çatışmalar sadece sınırları değil, dünya ekonomisinin dengesini de tehdit ediyor.
Giriş:
Son aylarda İsrail ile İran arasında artan gerilim, yalnızca iki ülke arasında askeri bir hesaplaşma ihtimaliyle sınırlı kalmayabilir. Bu çatışma senaryosu, enerji fiyatlarından küresel ticaret rotalarına, enflasyondan altın fiyatlarına kadar pek çok ekonomik alanda ciddi dalgalanmalara yol açabilir. Peki, İsrail-İran savaşı küresel ekonomiyi nasıl etkileyebilir?
1. Enerji Fiyatlarında Sert Dalgalanmalar
İran, dünyanın en büyük petrol ve doğalgaz rezervlerine sahip ülkelerden biri. Hürmüz Boğazı ise günlük yaklaşık 20 milyon varil petrolün geçtiği stratejik bir geçit. İsrail-İran savaşı çıkarsa, İran bu boğazı kapatma tehdidini hayata geçirebilir. Bu durumda:
-
Petrol fiyatları hızla 100 doların üzerine çıkabilir.
-
Avrupa’da ve Asya’da enerji arzı daralabilir.
-
Türkiye gibi enerji ithalatçısı ülkelerde kur ve enflasyon üzerinde baskı oluşur.
2. Altın ve Güvenli Limanlara Yöneliş
Savaş ve belirsizlik dönemlerinde yatırımcılar “güvenli liman” varlıklara yönelir. İsrail-İran geriliminin tırmanması durumunda:
-
Altının ons fiyatı yeni rekorlara koşabilir.
-
ABD tahvillerine ve İsviçre Frangı gibi güvenli para birimlerine talep artabilir.
-
Kripto paralar da “dijital altın” olarak yeniden dikkat çekebilir.
3. Ticaret Rotaları ve Lojistik Maliyetleri
Orta Doğu, Asya ve Avrupa arasındaki lojistikte kritik bir köprü görevi görüyor. Savaş halinde:
-
Kızıldeniz ve Süveyş Kanalı çevresindeki ticaret güvenliği zora girer.
-
Navlun (taşıma) ücretleri artar, tedarik zincirleri bozulur.
-
Özellikle Türkiye gibi bölgeye yakın ülkelerde ihracat maliyetleri yükselir.
4. Bölgesel Borsalarda Sert Kayıplar
Savaş ihtimali bölge ülkelerinin borsalarında panik satışlarını tetikleyebilir. Özellikle:
-
Tel Aviv Borsası, Tahran Borsası ve BIST 100 gibi endeksler ilk darbeyi alır.
-
Enerji ve savunma hisseleri değer kazanırken, turizm ve havacılık şirketleri değer kaybedebilir.
-
Küresel yatırımcı riskten kaçınma eğilimiyle gelişmekte olan piyasalardan çıkış yapabilir.
5. Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkiler
Türkiye, hem jeopolitik konumu hem de ekonomik kırılganlığı nedeniyle bu tür bir çatışmadan doğrudan etkilenebilir:
-
Petrol ve doğalgaz maliyetlerindeki artış, enflasyonu yukarı çeker.
-
Dış ticaret dengesi bozulabilir.
-
Turizm gelirlerinde düşüş yaşanabilir.
-
Ancak savunma sanayii ve altın ihracatı yapan firmalar bu dönemde öne çıkabilir.
Sonuç: Savaş Sadece Sınırda Kalmaz, Cebimizi de Vurur
İsrail ve İran arasında yaşanacak olası bir savaş, küresel ekonomide pandemi sonrası toparlanmayı sekteye uğratabilir. Enerji krizi, tedarik zinciri sorunları, artan jeopolitik riskler ve yatırımcıların güven kaybı, dünya genelinde yeni bir ekonomik türbülansa yol açabilir. Bu nedenle sadece diplomatik çabalar değil, ekonomik aktörlerin de bu riskleri dikkatle izlemesi gerekiyor.
.webp)
0 comments:
Yorum Gönder